Op 11 december debatteerde de gemeenteraad over de zondagsopenstelling van drie supermarkten in Houten. GroenLinks Houten heeft de lokale afweging gemaakt dat het in Houten niet nodig is om drie supermarkten open te laten zijn op zondag. Na een pittig debat besloot de gemeenteraad dat de supermarkten in Houten op zondag niet open gaan. GroenLinks is daar tevreden over.
Op 11 december kwam in de gemeenteraad een discussiestuk over de zondagsopenstelling van drie supermarkten aan de orde. Dit onderwerp is voor enkele partijen in de raad iets wat ze graag geregeld willen hebben en voor andere partijen juist iets wat ze willen tegenhouden, dus was vooraf te verwachten dat het debat hierover pittig zou gaan worden.
Lokaal afwegingen maken
Voor GroenLinks is de zondagsopenstelling van winkels een onderwerp waar iedere lokale fractie een eigen afweging in maakt. Op dit moment ligt er bij de Eerste Kamer weliswaar een initiatiefwetsvoorstel van GroenLinks en D66 waarin gevraagd wordt om af te stappen van de ingewikkelde Haagse regelgeving rondom de Winkeltijdenwet en om gemeenten zelf te laten bepalen of hun winkels op zondag open kunnen zijn. GroenLinks is hier voorstander van, want zo kan lokaal maatwerk geleverd worden. In Utrecht regel je het anders dan in Wijk bij Duurstede of Staphorst.
Dat GroenLinks in de Tweede Kamer gevraagd heeft om de gemeenten te laten bepalen wat ze willen, houdt niet in dat GroenLinks voor het openstellen van winkels op zondag is. Het onderwerp speelt in tal van gemeenten, en de lokale fractie van GroenLinks heeft bij elke gemeente een eigen lokaal standpunt gemaakt, veelal (zo leerde een middag googelen) na discussie met de achterban.
GroenLinks Houten: openstelling drie supermarkten op zondag niet nodig
GroenLinks Houten heeft de lokale afweging gemaakt dat het in Houten niet nodig is om drie supermarkten open te laten zijn op zondag. Er zijn een aantal argumenten die voor GroenLinks doorslaggevend zijn.
- Door de gemeente is een enquête uitgezet onder de inwoners van Houten via het burgerpanel. Hieruit bleek dat geen overwegende meerderheid voor zondagsopenstelling is, maar ook geen overwegende meerderheid tegen. Het aantal mensen dat tegen was, was iets groter dan het aantal mensen voor. De uitkomst van het burgerpanel was 46% tegen versus 39% voor.
- Uit een enquête van de winkeliers bleek dat een meerderheid van hen ook niet zit te wachten op zondagsopenstelling.
- De winkeliers zijn het oneens over wie dan wanneer open zou mogen. Er zou een ingewikkeld roulatiesysteem moeten komen waarbij supermarkten bij toerbeurt open zijn. De gemeente zou dat dan moeten gaan coördineren. Dat lijkt ons onwenselijk.
- De winkeltijdenwet staat 12 koopzondagen toe. Houten haalt dit aantal nu nog niet omdat er geen 12 aangevraagd worden vanuit de winkeliers. Hier zit dus ruimte tot uitbreiding als de winkeliers op bijvoorbeeld het Rond het wenselijk vinden om meer zondagen open te gaan.
- De vakbonden zijn geen voorstander van zondagsopenstelling. Het is namelijk gebleken dat werkgevers druk zetten op hun personeel om op zondag te gaan werken en dat maakt nee zeggen tegen niet willen werken op zondag lastig. Als openstelling op zondag de nieuwe norm wordt, zullen werknemers niet meer kunnen weigeren. Ook zal op den duur de overurentoeslag waarschijnlijk verdwijnen.
- GroenLinks heeft ook zorgen over het bestaansrecht van kleine ondernemers die niet makkelijk kunnen schuiven met personeel. Als alleen enkele supermarkten op zondag open zijn, leidt dit bij de winkeliers tot omzetverlies.
- GroenLinks hecht aan een rustdag in de week. Dat hoeft niet per sé de zondag te zijn; het betreft een collectieve rustdag waarin er ruimte is om elkaar op te zoeken en om een balans te kunnen krijgen tegen de hectiek van de hedendaagse maatschappij. GroenLinks Houten is dus geen voorstander van de 24-uurseconomie.
- Een aantal supermarkten in Houten is gelegen middenin een woonwijk. Ook winkelcentrum Castellum en het Oude Dorp worden ontsloten door wegen waarlangs woningen staan. Omdat de leefbaarheid van Houten een groot goed is, vindt GroenLinks Houten het onwenselijk om deze woningen ook op zondag bloot te stellen aan verkeer van en naar de supermarkt.
- Vanuit duurzaamheidsoptiek vindt GroenLinks Houten het onwenselijk om op zondag de winkels open te hebben. De winkels moeten namelijk verwarmd worden, en zondagsopenstelling leidt tot meer auto-verplaatsingen. Het is dus te verwachten dat door een extra dag open te zijn er meer CO2 uitgestoten zal worden.
- Het argument dat Houtenaren nu op zondag moeten uitwijken naar andere gemeenten als ze enkele kleine onderwerpen zijn vergeten, vinden wij niet aansprekend. Liever zien we dat burgers er rekening mee houden dat de winkels niet elke dag open zijn en als er iets ontbreekt, dat mensen elkaar opzoeken om die kleine vergeten boodschap van elkaar te lenen.
Pittig debat
Het debat in de debatraad van 11 december verliep pittig. Vijf van de acht partijen (te weten: CDA, SGP, ChristenUnie, ITH en GroenLinks) in de Houtense gemeenteraad hadden elkaar naar aanleiding van de standpuntbepaling tijdens het Ronde Tafelgesprek (twee weken voor de raadsvergadering) opgezocht. Dit resulteerde in een gezamenlijke motie die aan het begin van het debat werd ingediend.
De verwijten van met name de VVD hierover deden vreemd aan. In plaats van het debat aan te gaan om de motie-indieners op basis van argumenten op andere gedachten te brengen, werd er verontwaardigd gereageerd, omdat de motie-indieners samen al een meerderheid hadden. Het debat ging hierdoor meer over het proces en de zeurderige opstelling van de voorstanders van winkelopening door supermarkten, veel minder over de inhoud. En dat terwijl vooraf het hele palet aan argumenten voor en tegen uitgebreid op tafel is gelegd en iedere partij een afweging daarin kon maken.
Tijdens het debat werden uiteindelijk nog enkele argumenten uitgewisseld voor en tegen zondagsopenstelling en werd door de PvdA en VVD nog een motie ingediend waarin gevraagd wordt om zondagsopenstelling in te voeren zodra de initiatiefwet die nu bij de Eerste Kamer ligt van kracht wordt, maar bij de stemming hierover bleek hiervoor geen meerderheid. De raad van Houten heeft zich dus in meerderheid uitgesproken tegen zondagsopenstelling van drie supermarkten.
Het ongelijk van de “verontwaardigde” fracties bleek even later tijdens dezelfde raadsvergadering. Vijf partijen onder leiding van het CDA brachten een motie in stelling, waarin ze Provinciale Staten vroegen om in de nog vast te stellen provinciale Structuurvisie geen windmolenlocatie als mogelijkheid op te nemen op het eiland van Schalkwijk. Deze partijen hadden een meerderheid voor hun motie. Andor van Dijk wees namens GroenLinks kordaat op de problemen welke de voorliggende motie met zich zou meebrengen. Hierop werd de motie alsnog gewijzigd, waarna de voltallige raad de motie wel kon steunen. Een mooie les van gerichte beïnvloeding op basis van argumenten.
De supermarkten in Houten gaan op zondag niet open en GroenLinks is daar tevreden over.