De Sociale Koers is een visie op het gehele sociale domein van de gemeente; van armoede tot jeugdzorg en van buurthuizen tot theater. Het gaat dus over veel onderwerpen en over veel geld.
Echter is dat laatste juist waar de Sociale Koers geen inzicht geeft. Het enige dat zeker is, is dat er 3-4miljoen euro bezuinigd moet worden. Anneke Dubbink (PvdA): “Zonder richting of prioritering weten inwoners en vrijwilligersorganisaties niet wat ze kunnen verwachten.” De risico’s van een abstracte koers zonder financiële onderbouwing zijn enorm. D66, GroenLinks en PvdA stelden daarom samen met CDA en HoutenAnders voor om bij de Koers een Kompas op te stellen. “In dit kompas wordt de richting gegeven die de Koers op wil, en wordt helder welke financiële gevolgen de keuzes hebben.”
Wethouder Kosterman ondersteunde dit voorstel en bevestigde het belang ervan. Jane: “Dank voor de inzet van de wethouder en de ambtenaren om dit mogelijk te maken en de sociale koers van kort en krachtig naar krachtig en realistisch te maken.” Het voorstel om een Kompas te maken werd unaniem aangenomen. Voor alle achtergrond en documenten kijk je hier.
"Voorzitter,
Deze bijdrage is voorbereid door mijn collega David die vanavond ziek is.
Graag wil ik beginnen met een compliment: de langverwachte Sociale Koers is een lekker links document geworden met uitgangspunten zoals gemeenschapszin, nabijheid, vertrouwen, preventie, en ruimte voor eigen initiatieven. Dat had ik niet verwacht van dit college! GroenLinks is dus blij met deze uitgangspunten, de inzet op het versterken van de sociale basis en het principe dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dienen te dragen.
Maar daar is dan ook wat ik positief aan de koers vind, mee gezegd.
De vooruitzichten waren goed: in januari 2024 stuurde het college een raadsinformatiebrief waarin werd aangekondigd dat er – weliswaar met twee jaar vertraging – een gedegen koers naar de raad zou komen. Anderhalf jaar later moet ik helaas constateren:
- dat in deze koers de evaluatie van de vorige sociale koers ontbreekt, en dat dus niet helder is welke punten een hogere prioriteit moeten krijgen dan andere;
- dat de uitwerking ontbreekt van toezegging nummer 197 d.d. 1 juli 2023 – ook alweer 2 jaar geleden – waarin is toegezegd dat in de Sociale Koers een visie op armoede staat. Wethouder wat is hier misgegaan en hoe lossen we het op?
- er is geen solide beschrijving van de huidige situatie. Er worden weliswaar trends genoemd, maar deze worden nauwelijks onderbouwd met cijfers;
- ook ontbreekt een duiding van de belangrijkste waarden, wat mij als lezer doet afvragen: wanneer zien we genoeg om naar elkaar? Wanneer vertrouwen we elkaar voldoende, en dragen de sterkste schouders genoeg? De Adviesraad Sociaal Domein had hier ook al moeite mee;
- het blijft onduidelijk welke doelgroepen prioriteit krijgen: gaat het om jongeren, ouderen, mensen met een beperking, inwoners in armoede, nieuwkomers? Of allemaal tegelijk? Allemaal tegelijk lijkt me geen wijsheid trouwens.
- en bovenal: de koers bevat geen strategische keuzes, geen samenhang met andere domeinen zoals wonen, gezondheid, onderwijs of bestaanszekerheid – terwijl juist daar de verbinding hard nodig is.
Het college heeft er voor gekozen om de politieke keuzes uit te stellen. Wat deze koers vooral laat zien is bestuurlijke terughoudendheid vermomd als openheid. Geen richting, geen prioritering, geen antwoord op wat onze inwoners concreet kunnen verwachten. Prima dat we met alle partners op zoek gaan naar het beste voor onze inwoners, maar waar staat de gemeente zelf, behalve dan dat we weten dat er 3 tot 4 miljoen van het budget afgaat? Een van de belangrijke doelen van de koers is ook om de bevolking klaar maken voor dat de gemeente niet altijd beschikbaar is. Maar ook hier mist de stip aan de horizon. Is deze stip dan dat het doel bereikt is zodra 4 miljoen minder wordt uitgegeven aan sociale zaken? Ik moet het als volksvertegenwoordiger maar raden, want ook een impactanalyse ontbreekt.
Zonder prioriteiten dreigt een versnipperd beleid waarin kwetsbare jongeren, overbelaste mantelzorgers of nieuwkomers tussen wal en schip vallen. Het is niet alleen onduidelijk wat we doen – het is onduidelijk voor wie we het doen. En dat is niet slechts vaag, dat is onrechtvaardig. Het legt alle verantwoordelijkheid bij de uitvoering, zonder dat de politiek zich uitspreekt over richting en waarden.
Voorzitter, ik maak me ook zorgen over de manier van besturen hier in Houten. Dit is het zoveelste koersdocument dat inhoudelijk mager is en waarvan de echte keuzes in uitvoeringsdocumenten terechtkomen – iets wat een bevoegdheid is van het college en dus uit het zicht van de raad. Met dit soort abstracte koersdocumenten wordt de kaderstellende en controlerende rol van de raad zeer bemoeilijkt. Ik heb daarom ook echt zitten worstelen met de vraag: hoe maken we deze Sociale Koers dan beter? Want met een abstracte koers loop je het risico dat de raad via losse moties en amendementen alsnog probeert prioriteiten aan te brengen in het uitvoeringsprogramma – en dan blijft het beleid onsamenhangend en onvolledig, dat willen wij niet. Daarom stellen we samen met D66 een oplossing voor, namelijk een addendum op de Koers, een aanvullend kaderstellend document dat voorafgaat aan het uitvoeringsprogramma, waarin de raad zijn rol wél kan pakken terwijl de uitvoering bij het college blijft.
Voorzitter, dit amendement is wat ons betreft noodzakelijk, maar eigenlijk ook het minimale. Houten verdient niet de zoveelste folder vol goede bedoelingen, maar een koers met keuzes. Een koers waar je op kunt sturen, en waar je inwoners op kunt aanspreken.
Dank u wel."