Meer bouwen alléén is niet voldoende: nieuwbouw moet ook betaalbaar zijn. Daarnaast is er vaak een mismatch tussen vraag en aanbod: veel mensen wonen te klein of juist te groot. Houten bestaat voor het merendeel uit huizen, er zijn relatief weinig appartementen. Zeker met de toenemende vergrijzing zijn het juist de sociale, betaalbare en bereikbare appartementen in een groene omgeving waar in de toekomst steeds meer behoefte aan is en die we willen bijbouwen. Daarnaast moet de huidige voorraad woningen beter benut worden, bijvoorbeeld via splitsen of stimuleren van doorstroming. In 2021 heeft onze GroenLinks wethouder de nieuwe Woonvisie gemaakt, hierin staat het gewenste type woningen en voor wie ze bedoeld zijn.
GroenLinks is voor mooie en gemengde wijken zoals we er al veel hebben in Houten. Wijken die prettig leefbaar, veilig en goed bereikbaar zijn, met volop groen, speelruimte en voorzieningen. Discriminatie bij het toewijzen van woningen is uit den boze. Iedereen moet in elke wijk of buurt veilig en prettig kunnen wonen.
Tot slot speelt wonen een belangrijke rol in de transitie naar een duurzame samenleving. Dat betekent dat het oplossen van het woningtekort niet moet leiden tot hogere CO2-uitstoot en niet ten koste gaat van onze schaarse natuur. Bouwen doen we natuurinclusief, energieneutraal of beter en zoveel mogelijk circulair en klimaat-adaptief. Ruimte voor nieuwbouw zoeken we zoveel mogelijk binnen de huidige gebouwde omgeving. Hierdoor sparen we de groene ruimte en biodiversiteit, en geven we de bestaande gebouwde omgeving een impuls. Als inbreiding en Houten Noordwest niet voldoende ruimte bieden, wijken we zo nodig uit naar gebieden elders buiten de rondweg.
Om al deze ambities voor elkaar te krijgen, moet de gemeente een ruimtelijke visie opstellen voor heel Houten met kaders voor nieuwe bouwprojecten. Na het verwerpen van de Ruimtelijke Koers in 2021 is er nu geen visie. Toch is deze essentieel, ook voor het verkrijgen van subsidies van het Rijk en provincie voor infrastructuur en groen.
We willen efficiënt gebruik maken van de ruimte, en bebouwde gebieden mooier en leefbaar maken door liever wat hoger te bouwen (altijd passend en duurzaam) met ruimte voor groen in de wijk (inbreiding). Denk hierbij aan versteende gebieden als Centrum, Molenzoom, Koppeling. Achteruitgaande gebieden zoals Doornkade moeten aangepakt. Dit uitgangspunt is van groot belang in onze drukke regio; we moeten de schaarse ruimte rond Houten openhouden voor natuur en recreatie maar zo nodig accepteren we gebruik van landbouwgrond voor nieuwbouw. Door bij voorkeur te bouwen bij OV-knooppunten kunnen we mensen verleiden het OV te nemen en kiezen we voor duurzame mobiliteit; dat is ook in overeenstemming met landelijk en provinciaal beleid.
1. Bouwopgave - GroenLinks wil een bijdrage leveren aan de woningbouwopgave in onze regio om betaalbare woonruimte te realiseren. Er is in Houten behoefte aan nog ca. 4.000 woningen tot 2040 (250 per jaar) naast de 1.000 die al gepland staan. Hoeveel gebouwd kan worden hangt af van de beschikbare ruimte.
2. Betaalbaarheid - Het sociale-huurdeel van nieuwbouw moet minimaal 30% zijn. Percentages worden vastgelegd in algemene afspraken met corporaties en ontwikkelaars voor alle projecten, zodat we er zeker van zijn dat de doelen gehaald worden. Wij willen 35% in de categorie goedkope koop, 10% sociale koop en 25% duurder (huur en koop). Ook duurzaamheidseisen leggen we vast in afspraken. In de Woonvisie 2021 is eindelijk, onder leiding van GroenLinks, gekeken naar sturingselementen in de oververhitte woningmarkt. De volgende stap is het opstellen van de doelgroepenverordening, op basis waarvan in een bestemmingsplan regels gesteld kunnen worden over het soort te bouwen woning.
3. Waar bouwen - Een goed voorbeeld van inbreiden is het ombouwen van kantoren en winkelpanden. De Molenzoom en eventueel De Schaft worden omgebouwd tot aantrekkelijk en groen woon- en leefgebied. We doen dit niet perceel voor perceel, het gehele gebied verdient één visie. GroenLinks is voor passende hogere bouw in het centrumgebied, duurzaam bereikbaar en dichtbij winkels en voorzieningen. Voor ontwikkelingen buiten de rondweg kiezen we voor transformatie van al bebouwd gebied met als uitgangspunten sociaal en betaalbaar, groen, gezond en bereikbaar.
4. Kaders i.v.m. omgevingswet - Met de komst van de omgevingswet wordt het nog belangrijker om als gemeente duidelijke kaders te stellen over woningtypen (zie punt 2), en hoe we de omgeving willen inrichten. Wij zorgen bijvoorbeeld dat er een minimale hoeveelheid kwalitatief en gevarieerd groen (bijv. minimaal 75 m2 openbaar groen per woning) bij nieuwe (bouw)ontwikkelingen vastgezet wordt; een groene omgeving is niet optioneel maar een vereiste. Denk bijvoorbeeld aan groene speelplaatsen, ontmoetingsplekken binnen gebouwen én buiten.
5. Duurzaamheid - Nieuwbouw voldoet aan strenge duurzaamheidseisen: natuur-inclusief, circulair bouwen, gasloos, minstens Bijna Energie Neutraal Gebouwd (BENG), liever nul-op-de-meter, verplichte zonnepanelen en zonneboilers, strevend naar netto energie-producerende gebouwen. Bouwmaterialen bij nieuwbouw zijn bij voorkeur herbruikbaar (bijvoorbeeld bio-based materialen als hout). Duurzaam bouwen is vaak in eerste instantie duurder, maar kan op lange termijn kosten besparen (bijvoorbeeld omdat achteraf verduurzamen van een woning meer kost dan meteen duurzaam bouwen).
6. Regie - De gemeente voert de regie bij bouwprojecten door middel van vooraf op te stellen kaders zoals minimale hoeveelheid betaalbare woningen en groen. We zien erop toe dat participatie van inwoners in bouwprojecten goed verloopt (Leidraad Participatie).
7. Prestatieafspraken met Viveste - De gemeente maakt meerjarige afspraken met Viveste over tussendoelen (zoals aantal en type woningen), en te ondernemen acties in lijn met “Houten Klimaatneutraal 2040”.
8. Makkelijk maken koop - Waar mogelijk passen we financiële constructies toe om het kopen van een woning makkelijker te maken. Verder zijn we voor een zelfbewoningsplicht (kopers van een woning moeten er zelf gaan wonen en mogen niet meteen gaan verhuren) en anti-speculatie-beding. Verwerven van woningen door beleggers wordt tegengegaan.
9. Aandacht CPO - Projecten met Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) zijn vaak prachtige initiatieven van enthousiaste inwoners. De gemeente wijst CPO’s de weg met kennis en contacten. Hierbij is er speciaal aandacht voor het samen laten wonen van jongeren en ouderen. Wij zijn voorstander van een startsubsidie (bijv. € 5.000 voor eerste globale uitwerking).
10. Levensloopbestendigheid - De gemeente geeft voorlichting aan jonge senioren (van groter naar beter wonen) en oudere senioren (hoe langer zelfstandig thuis te wonen). We stimuleren eigenaar-bewoners om hun woning levensloopbestendig te maken.
11. Wonen en zorg - De vergrijzing in Houten neemt toe en daarmee de behoefte aan allerlei typen zorgwoningen. De ambities zijn goed neergelegd in de woonvisie 20212. We leggen ook in toekomstige gebiedspaspoorten of overkoepelende visie een streefaantal zorgwoningen vast: zowel zorgwoningen met lichtere eisen (die vallen onder Wet Maatschappelijke Ondersteuning – WMO) als zorgwoningen voor mensen met bijvoorbeeld dementie of een psychische beperking.
12. Maatschappelijke opvang en beschermd wonen - De taak om mensen uit instellingen naar de wijk te begeleiden komt de komende jaren vanuit Rijk en regio naar de gemeentes toe. We vinden het belangrijk dat Houten regionaal goed samenwerkt. De gemeente moet optrekken met Viveste en zorgpartijen om goede woonplekken te creëren. Hierbij moet ook de buurt betrokken worden, om te zorgen voor optimale integratie.
13. Kleine kernen visie - In de woonkernen Schalkwijk, ’t Goy en Tull en ’t Waal is betaalbare nieuwbouw en (bescheiden) uitbreiding belangrijk voor de leefbaarheid. Wonen is een belangrijk element in de op te stellen Omgevingsvisie Eiland van Schalkwijk.
14. Kleine kernen locatie - Bouwen doen we met oog voor omgeving in overeenstemming met provinciaal beleid. Voor locatiekeuze kijken we naar wensen van inwoners (denk aan de “Toekomstagenda” in ’t Goy en de “grote driehoek” in Schalkwijk). Woningen voor starters (goedkopere koop, sociale huur en middenhuur) en voor ouderen (zorg) hebben extra aandacht. Creatieve oplossingen moeten de ruimte krijgen in heel Houten: woningen splitsen, op agrarische percelen bestaande gebouwen anders gebruiken of het plaatsen van tiny houses.
15. Grondexploitatie - Het is de gewoonte bij bouw op gemeentegrond dat de gemeente verkoopt aan de ontwikkelaar. De voorraad grond raakt daardoor geleidelijk op. Het is de moeite waard om te onderzoeken of in plaats van verkoop met erfpacht gewerkt kan worden, zodat gemeentelijke inkomsten niet opdrogen. In ieder geval is het belangrijk dat de gemeente de grond in het centrum in bezit houdt, met het oog op lange-termijn bouwontwikkelingen.
